Devlet Neden Teşvik Verir?
Teşvikler, ekonomik davranışları şekillendirmekte ve büyümeyi desteklemekte kritik bir rol oynar. Dünya genelinde hükümetler, bireylere, işletmelere ve sektörlere çeşitli teşvikler sunar. Peki, bunu neden yaparlar? Hükümet teşviklerinin arkasındaki nedenleri ve etkilerini inceleyelim.
1. Ekonomik Büyüme ve İş Yaratma
Hükümetlerin teşvik sağlama nedenlerinden biri ekonomik büyümeyi harekete geçirmektir. Vergi indirimleri, hibe veya sübvansiyonlar sunarak işletmeleri yatırım yapmaya, büyümeye ve iş yaratmaya teşvik ederler. İşletmeler başarılı olduğunda, genel ekonomik refaha katkıda bulunur ve daha yüksek GSYİH ve yaşam standartlarına yol açar.
2. Yatırım Çekme
Küreselleşen bir ekonomide ülkeler, doğrudan yabancı yatırım (FDI) için rekabet ederler. Hükümetler teşvikler sunarak çok uluslu şirketleri kendi sınırları içinde faaliyet göstermeye teşvik ederler. Bu yatırımlar, sermaye, teknoloji ve uzmanlık getirerek yerel ekonomiye katkı sağlar.
3. Bölgesel Kalkınma
Teşvikler genellikle belirli bölgelere veya sektörlere yöneliktir. Az gelişmiş bölgeler, altyapı geliştirmeyi, iş yaratmayı ve yoksulluk azaltmayı teşvik etmek için vergi indirimleri veya hibeler alabilirler. Bölgeler arası eşitsizlikleri azaltarak, hükümetler ülke genelinde dengeli büyümeyi hedeflerler.
4. Araştırma ve İnovasyon
Hükümetler, uzun vadeli ekonomik rekabetçilik için araştırma ve geliştirmenin (AR-GE) önemini kabul ederler. AR-GE vergi kredileri gibi teşvikler, işletmeleri yenilik yapmaya yatırım yapmaya teşvik eder ve yeni ürünler, süreçler ve teknolojiler ortaya çıkarır. İnovasyon, verimlilik kazanımlarını tetikler ve küresel rekabetçiliği artırır.
5. Çevresel Hedefler
Çevresel teşvikler, sürdürülebilirliğe ve olumsuz dışsallıkları azaltmaya odaklanır. Hükümetler, yenilenebilir enerji projeleri, enerji verimli teknolojiler ve emisyon azaltma girişimleri için vergi kredileri sunarlar. Ekonomik teşvikleri çevresel hedeflerle uyumlu hale getirerek daha yeşil bir ekonomiye katkıda bulunurlar.
6. İş Tutma
Teşvikler sadece yeni işler yaratmakla kalmaz, aynı zamanda mevcut işleri korumayı amaçlar. Ekonomik daralmalar veya sektör değişiklikleriyle karşılaşıldığında hükümetler, işten çıkarmaları önleme konusunda da etkilidirler.
Sonuç olarak devlet neden teşvik verir sorusunun cevabı çok sayıda neden ile açıklanabilir. Ülkemizde de 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında; büyüme hedefleri, doğrudan yabancı yatırım, istihdam artırma ve bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmaya yönelik teşvikler verilmektedir. Bu teşvikler Yatırım Teşvik Belgesi ile belgelendirilmekte ve yatırımcılara sunulabilmektedir. Ülkemizdeki yatırım teşviklerinin detaylarına ilgili sayfalarımızdan ulaşabilirsiniz.