Yatırım Yeri Tahsisi Nasıl Yapılır?
Yatırım yeri tahsisi, yatırımcıların projelerini hayata geçirebilecekleri uygun arazilerin devlet tarafından sağlanması sürecini kapsar. Bu tahsis, Türkiye’de yatırım ortamını destekleyerek, ekonomik kalkınmayı hızlandırmayı amaçlayan bir teşvik unsurudur. Hazine arazilerinin belirli koşulları sağlayan yatırımcılara tahsis edilmesi, özellikle büyük projeler için önemli bir avantaj sağlar.
1. Yatırım Yeri Tahsisinin Kapsamı
Yatırım yeri tahsisi; sanayi, eğitim, tarım, turizm, enerji ve teknoloji gibi farklı sektörlerde yapılacak yatırımlar için geçerlidir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Hazine arazilerinin bölgesel kalkınma hedeflerine uygun sektörlerde kullanılmasını sağlar. İlgili taşınmazlar ilan edilerek yatırımcılara sunulur ve yatırımcılara 49 yıla kadar kullanım hakkı tanınabilir. İhtiyaç durumunda örneğin ÇED belgesi süreçleri için, kısa vadeli “ön izin” süreçleri de uygulanabilir.
2. Başvuru Süreci
Yatırımcılar, yapmak istedikleri yatırımın türüne göre uygun taşınmazı kendileri belirleyerek veya Bakanlık tarafından ilan edilen taşınmazlardan birini seçerek başvuru yapabilir. Başvuru yapılacak merciler, taşınmazın bulunduğu bölgedeki Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri veya Millî Emlak Genel Müdürlüğü birimleridir. Başvuru sırasında aşağıdaki belgeler talep edilir:
– Yatırım teşvik belgesi
– Yatırım bilgi formu
– Vergi borcu yoktur belgesi
– Vaziyet planı ve yatırım tutarını belirten mali belgeler.
Başvurunun değerlendirilmesinde yatırımcının mali durumu ve taşınmazın değerine uygun olup olmadığı gibi unsurlar dikkate alınır. Özellikle yatırım tutarının, taşınmaza biçilen değerin belirli katları kadar olması gerekir.
3. Başvurunun Değerlendirilmesi ve Komisyon Kararı
Başvuru, Vali veya vali yardımcısı başkanlığında oluşturulan bir komisyon tarafından değerlendirilir. Komisyon, yatırımın mali yeterliliği, yatırım tutarı, vaziyet planı, iş gücü istihdamı gibi faktörleri inceler. Aynı taşınmaz için birden fazla başvuru olması durumunda, yatırım tutarı ve istihdam sayısı yüksek olan yatırımcılar tercih edilir. Komisyon puanlama sistemi uygulayarak en uygun yatırımcıyı seçer.
4. Ön İzin ve İrtifak Hakkı
Başvurunun olumlu sonuçlanması halinde yatırımcıya ön izin ve irtifak hakkı tanınır. Ön izin süresi, yatırımcının yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini değerlendirmek amacıyla kısa süreli bir izindir. Yatırımcı bu sürede yükümlülüklerini tamamlayabilirse, irtifak hakkı devreye girer. İrtifak hakkı, yatırımcıya taşınmazı daha uzun süreli kullanma imkanı tanır ve bu hak, üçüncü kişilere devredilebilir ancak ön izin devredilemez.
5. Yatırım Yeri Tahsisi ile Sağlanan Avantajlar
Devlet tarafından sağlanan arazi tahsisinin yatırımcılara yatırım yeri maliyetini ortadan kaldırma avantajı sunmaktadır. Ayrıca teşvik belgesi içerisindeki diğer destekler de yatırım için önemli bir destek olmaktadır.
En önemli avantaj ise Uzun Süreli Kullanım Hakkıdır. 49 yıla kadar tahsis yapılabilir, yatırımın uzun vadeli sürdürülebilirliği sağlanır.
Ancak en önemli hususlardan biri yatırımın taahhüt edildiği gibi yapılması ve beş yıl boyunca taahhüt edilen istihdam şartlarına uyulmasıdır.
6. Yatırımın Tamamlanmaması Durumunda Uygulanacak İşlemler
Yatırımın belirtilen sürede tamamlanmaması veya istihdam taahhütlerinin yerine getirilmemesi durumunda, devlet tarafından sağlanan tahsis iptal edilebilir. Bu durumda, yatırımcıya sağlanan diğer indirimler de geri alınarak genel hükümlere göre işlem yapılır.
7. Yatırım Yeri Tahsisi İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yatırımcıların başvuru sırasında dikkat etmesi gereken birkaç önemli unsur vardır. Yatırım yapılacak sektörün, ilanın geçerli olduğu bölgede kalkınma hedeflerine uygun olması gerekir. Ayrıca, yatırımcıların mali belgeleri eksiksiz sunmaları önemlidir. Mali belgelerde eksiklik veya uyumsuzluk olması halinde, başvuru reddedilebilir. Özetle, yatırım yeri tahsisi, projelerin başarıyla gerçekleşmesi ve yatırım ortamının canlanması adına önemli bir devlet desteğidir.
Tahsis işlemleri ile ilgili sayfamıza bu linkten ulaşabilirsiniz.