Yatırım Teşvik Belgesi

Mücbir Sebep ve Fevkalade Hal Durumları

Mücbir Sebep ve Fevkalade Hal Nedir?

Mücbir sebep, sözleşme yapılırken öngörülemeyen ve kontrol edilemeyen doğal afetler, savaş, grev gibi durumlar olarak tanımlanır. Mücbir sebep, tarafların kusuru olmaksızın ortaya çıkan ve sözleşmenin ifasını imkansız hale getiren bir durumdur. Teşvik belgesi kapsamında da mücbir sebep halleri, yatırımın gerçekleşmesini engelleyen ve yatırımcının kusuru olmayan nedenler olarak kabul edilir.

Fevkalade hal ise, olağanüstü durumlar olarak tanımlanır. Bir ülkenin kanunları veya yönetmelikleri uyarınca uygulanan yasaklamalar, ambargolar, kanun değişiklikleri bu kapsama girebilir. Teşvik belgesi kapsamında da fevkalade hal durumları, yatırımın yapılmasını engelleyen ve yatırımcının kusuru olmayan nedenler olarak kabul edilir.

Yukarıda belirtilen mücbir sebep ve fevkalade hal durumları, yatırımın gerçekleştirilmesini engelleyen ve yatırımcının kusuru olmayan durumlar olarak kabul edildiği için, teşvik belgesi kapsamında bu durumlar için özel düzenlemeler bulunmaktadır. Bu düzenlemeler, yatırımcıların bu durumlardan dolayı oluşan zararlarının minimize edilmesine ve yatırımın devam ettirilmesine olanak tanımaktadır.

Mücbir Sebep ve Fevkalade Hal Durumundan Kimler Faydalanabilir?

Mücbir sebep ve fevkalade hal durumlarından teşvik belgesi sahibi yatırımcılar faydalanabilir. Yatırımcılar, teşvik belgesi kapsamında belirtilen yatırım projelerini gerçekleştirmek üzere başvuruda bulunurlar. Başvurularının onaylanması durumunda, yatırım teşvik belgesi sahibi olurlar. Teşvik belgesi müracaatı için detaylar için tıklayınız.

Mücbir sebep veya fevkalade hal durumları, yatırım projelerinin tamamlanması sırasında ortaya çıkarsa, yatırımcılar bu durumların teşvik belgesi kapsamında mücbir sebep veya fevkalade hal olarak kabul edilmesi için ilgili kurumlara başvuruda bulunabilirler.

Mücbir sebep veya fevkalade hal durumunun varlığı, yatırım projelerinin tamamlanması sürecini etkilemiş ve yatırımcının bu durumlardan kaynaklanan zararlarına sebep olmuşsa, yatırımcılar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından mücbir sebep veya fevkalade hal durumlarının kabul edilmesi ve bu nedenle yatırımcıların mağdur olmaması için gerekli işlemlerin yapılmasını talep edebilirler. Bu düzenlemeler, yatırımcıların yatırım projelerinin tamamlanması sürecinde karşılaştıkları mücbir sebep veya fevkalade hal durumlarına bağlı olarak zararlarının minimize edilmesine ve yatırım projelerinin devam ettirilmesine olanak sağlamayı amaçlar. Mevzuat gereği mücbir sebep ve fevkalade hal durumları tanımlanmıştır. Bu kapsama uyan gerekli bilgi ve belgeyle başvuru yapan yatırımcılar bu kapsamda zararlarını azaltabilir.

Hangi Durumlar Mücbir Sebep Sayılır?

Yatırım teşvik belgesi almış ve yatırımları devam eden yatırımcılar, bazı özel durumlarda mücbir sebep ve fevkalade hal durumu talep edebilirler.

Bu durumlar;

Doğal afetler ve yangın: Bir yatırım kapsamında doğal afet veya yangın gibi bir durum oluşur ise ilgili kurumlardan alınacak yazılar ve sigorta şirketlerinden alınabilecek hasar tespit raporları ile müracaat edilebilir.
Kamu kaynaklı kararlar ve uygulamalar: Kamu kurumları tarafından yatırımcının faaliyet göstermesini veya yatırımın yapılmasını engelleyecek durumlar oluşabilmektedir. Bu kapsamda ilgili kamu kurumundan gerekli yazıları alarak Bakanlığa başvuruda bulunabilir.
Grev ve Lokavt: Yatırımcının tesisinde grev veya lokavt ilan edilmiş olabilir. Bu nedenle yatırımın gerçekleştirilmesi veya faaliyetin devam edememesi söz konusu olabilir. Bu durumlarda il çalışma müdürlüklerinden yazı alınarak Bakanlığa başvurulabilir.
Savaş ve Yasaklar: Savaş veya abluka durumları veya devlet tarafından yasaklama uygulamaları olabilmektedir. Bu kapsamda etkilenen iş yerleri başvuruda bulunabilir.
Yatırımcının çoğunluk hissesine sahip kişinin ölümü: Bu durumda yatırım varisler tarafından devam edilmeyebilir veya yatırım yönetim sorunları dolayısı ile devam etmeyebilir. Bu durumlarda mahkeme kararı ile başvuru yapılabilir.
Çalınma Durumları: Yatırımcının müdahale edemediği hırsızlık gibi vakalarda mücbir sebep ve fevkalade hal durumları oluşabilir. Yatırımcı ilgili konuya ait resmi yazı ile Bakanlığa başvurabilir.

olarak belirlenmiştir.

Tamamlama Vizesinde Mücbir Sebep ve Fevkalade Hal Durumu

Yatırım dönemi haricinde, yatırımın gerçekleştirilip, tamamlama vizesi aşamasında gündeme gelecek mücbir sebep ve fevkalade hal durumları olabilmektedir.

Bu kapsamda; tamamlama vizesi aşamasında aranan belgelerin ibraz edilememesi durumu gündeme gelebilir. Bu gibi durumlarda, ithal edilen makine ve teçhizata ilişkin gümrük idarelerinden alınabilecek onaylı gümrük beyannameleri örnekleri, varsa diğer makine ve teçhizat ile diğer harcama fatura nüshalarının, arazi harcaması varsa tapu örneğinin ve bina yapıldıysa yapı ruhsatı veya kullanım izni örneğinin hazırlanması gerekmektedir.

Bu evraklara mücbir sebebi gösteren resmi yazı da eklenerek Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapılabilir. Bu kapsamda mücbir sebep ve fevkalade hal durumu değerlendirilerek tamamlama vizesi işlemi yapılabilmektedir.